Wiele osób mylnie twierdzi, iż język białoruski i rosyjski to „praktycznie jedno i to samo”. Choć u naszych wschodnich sąsiadów na porządku dziennym jest posługiwanie się obydwoma językami, to jednak mają w sobie istotne różnice. Co jest podobnego w języku białoruskim i rosyjskim, a gdzie można dostrzec różnice? Na te pytania odpowie nam Władysław, 26-letni Białorusin mieszkający od 3 lat w Polsce. Zarówno język białoruski, jak i rosyjski zna biegle, nie można więc prosić o rzetelniejsze źródło wiedzy. Nie da się ukryć, iż od 1994 roku prowadzona polityka rusyfikacji Białorusi coraz silniej wypiera tożsamość narodową. Klarownym przykładem jest wymiana języka białoruskiego na rosyjski, który – choć jest podobny – niesie szereg różnic. Tendencja ta się przyjęła, wskutek czego w 2018 roku 74% populacji używała rosyjskiego jako pierwszego języka, a niespełna 12% białoruskiego. Skąd taki wynik? Po części jest to kwestia wygody, generalnie więcej osób mówi w języku rosyjskim, przez co łatwiej się dogadać za granicą. Jest większe prawdopodobieństwo, że ten język rosyjski zostanie zrozumiany w Polsce, na Ukrainie czy w innych państwach dawnego Bloku wschodniego, niż jeśli zaczniesz mówić po białorusku. No ale trzeba to jednak oddać – w 1995 roku mieliśmy referendum co do wprowadzenia rosyjskiego jako języka równego z białoruskim. Wtedy to zostało przyjęte, ludzie zagłosowali na „tak”, chociaż nie wiadomo, czy Rosja jakoś nie namieszała przy głosowaniu, ale to są tylko moje domysły. Czy można więc powiedzieć, że Białorusinom niejako obojętne jest, czy mówią po rosyjsku, czy też w swoim ojczystym języku? Można tak to określić, w zasadzie nie jest to kwestia obojętności rozumiana jako niedbałość o coś, ale bardziej jako uniwersalność. Generalnie Białorusini dostosowują się do warunków, które obecnie rządzą kosmopolitycznym światem, globalizacją gospodarczą, a skoro język rosyjski bardziej sprawdza się na rynku, to korzystamy z rosyjskiego. Język białoruski traktujemy bardziej jako wartość, element folkloru, dziedzictwo kulturowe spotykane w miejscach tradycyjnych. Używanie języka rosyjskiego w społeczeństwie białoruskim nie rodzi ze sobą żadnych konfliktów ani reperkusji. Zobacz, że jak pojedziesz na Ukrainę i tam spróbujesz rozmawiać po rosyjsku, to możesz zostać zwyzywany, a nawet pobity, bo posługujesz się „językiem okupanta”. Tego na Białorusi nie ma, mało tego – zakładając, że znasz tylko i wyłącznie rosyjski, dogadasz się z większą grupą ludzi. Szkoły także uczą w języku rosyjskim; zobacz na Mińsk, tam na ponad 200 szkół może z 5 edukuje po białorusku, reszta to rosyjski. Teoretycznie są to dwa pokrewne języki, ale mają między sobą kilka różnic. Jakie więc są najważniejsze różnice między obydwoma językami? Pierwszą różnicę można usłyszeć, jeśli przez chwilę porozmawiasz z osobą z Białorusi, a potem z osobą z Rosji. Białorusin będzie mówić twardo, u nas wstępują te wszystkie dźwięki typu „sz”, „dż”, „cz”, takie brzmiące szorstko. Język rosyjski tego nie ma, dlatego jakbyś na przykład napisał słowo „deszcz”, to Rosjanin to przeczyta jako „diesc”, Białorusin jako „djeszcz”. Pozostając w obszarze fleksji, generalnie język białoruski jest łatwiejszy w zapisywaniu ze słuchu i w czytaniu. To, jak słyszysz coś po białorusku, tak to też zapisujesz – to jest łatwe, przyjemne i proste w używaniu. Język rosyjski takiego komfortu nie daje, częściej musisz się zastanawiać nad tym, czy literę „a” czytasz jak „a”, czy z przegłosem na „o”, tak samo z „e” – możesz to czytać jako „i”, jako „jy”, a też jako „e”, to wszystko zależy od słowa lub kontekstu. Zwróć uwagę na nasz alfabet i porównaj go z alfabetem rosyjskim; rozumiem że dla osób z Zachodu, posługujących się alfabetem łacińskim może to wyglądać identycznie. Jeśli jednak zwrócisz uwagę na niektóre litery białoruskiego alfabetu, na przykład „u krótkie” (Ў), to zobaczysz, że takiej litery w rosyjskim alfabecie nie ma. Ostatnią kwestię, na którą chciałbym zwrócić uwagę, jest ortografia – w zasadzie język białoruski ma bardzo proste reguły pisowni, wymienności liter i innych zasad ortograficznych. Rosyjski pod tym względem jest nieco bardziej złożony, przez co łatwiej najpierw nauczyć się języka rosyjskiego, a potem białoruskiego niż na odwrót. Łatwo popełnić też błąd na zasadzie automatyzmu, jeśli piszesz coś po rosyjsku a myślisz po białorusku. Podobieństw jest znacznie więcej niż różnic, dlatego osoba z Białorusi bez problemu dogada się z osobą z Rosji; to trochę tak, jak Polak jadący do Republiki Czeskiej przy pomocy żywej gestykulacji porozumie się z lokalnym mieszkańcem. Dzieje się tak za sprawą grup językowych – białoruski i rosyjski to grupa języków wschodniosłowiańskich, przez co łatwo się dogadujemy. Cyrylica to kolejny wspólny mianownik, tak naprawdę mamy dosłownie kilka różnic, między innymi to wcześniej wspominane „u krótkie”. Zdecydowana większość alfabetu jest bliźniaczo podobna, więc nauka liter rosyjskich spowoduje automatyczną znajomość liter białoruskich i na odwrót – znajomość liter białoruskich gwarantuje znajomość liter rosyjskich. Mówiłem Ci wcześniej, że białoruski jest językiem twardszym niż rosyjski, ale tak w zasadzie to jedna z niewielu różnic w wymowie. Wspólnym mianownikiem jest między innymi sposób akcentowania pojedynczych wyrazów, jak i całych zdań. Nikt Ci nie zarzuci, że Twój akcent pada źle w rosyjskim, jeśli znasz zasady akcentowania po białorusku. Kolejne podobieństwo, a w zasadzie identyczność zasad znajdziesz w regułach interpunkcyjnych. Wiesz, kiedy piszę po rosyjsku lub białorusku, zupełnie nie martwię się o to, czy postawiłem przecinek prawidłowo do zasad białoruskich, czy do rosyjskich. I w jednym, i w drugim języku interpunkcja jest identyczna, więc nie musisz się martwić, że nieprawidłowo zastosowałeś myślnik lub postawiłeś przecinek w nieprzeznaczonym do tego miejscu. Jak widzisz przyszłość języka białoruskiego? Czy rosyjski całkowicie wyprze Wasz język? Jeśli nie – to kto w dużej mierze będzie używać białoruskiego? Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że mimo praktycznego i wygodnego podejścia do języka rosyjskiego, białoruski w żadnym stopniu nie jest gorszy, nie można dyskredytować któregokolwiek języka względem drugiego. Białoruski teraz jest traktowany jako żywy pomnik kultury, pewnego rodzaju nośnik tożsamości narodowej i pamiątka po dawnych czasach. Myślę, że nawet jeśli 100% osób na Białorusi zacznie się porozumiewać po rosyjsku, to wciąż będą ośrodki pielęgnujące białoruski i podtrzymujący „żywotność” tego języka. Czy rosyjski całkowicie wyprze białoruski? Trudno powiedzieć, tak naprawdę wszystko zależy od postawy rządzących, a w zasadzie samego Łukaszenki. Kiedy Aleksandr doszedł do władzy, rozpoczął swoją sympatię prorosyjską, a proces rusyfikacji nabrał tempa, nie widzę więc powodu, by ten romans został nagle zakończony, tym bardziej w obecnych czasach [zależności gospodarczej Białorusi od Rosji]. Nasz język, nasza tożsamość i nasza kultura stały się narzędziem rozgrywki politycznej, myślę że to też jest powód, który skłonił ludzi do wyjścia na ulicę. Pokuszę się o bezpieczne stwierdzenie: jeżeli Łukaszenko odda władzę teraz, to białoruski nie zginie; młodzi patrioci i osoby zaangażowane w kultywowanie tradycji białoruskich często używają tego języka „po złości” Putinowi. Jeśli tak się nie stanie, to na pewno nie dojdzie do całkowitego pogrzebania naszego ojczystego języka, ludzie by na to nie pozwolili. Nie postawiłbym swojego dobytku na którekolwiek rozwiązanie, trudno coś powiedzieć przy obecnych zawirowaniach politycznych i toczących się strajkach, jednak najprawdopodobniej będą te języki w dalszym ciągu funkcjonować obok siebie. Kto wie, może białoruski zostanie lekko zmodyfikowany, by nieco bardziej przypominać rosyjski.
W Ukrainie pojawiła się moda na uczenie się… języka ukraińskiego. Nic w tym dziwnego – skoro przed wojną około 30 procent Ukraińców, głównie tych ze wschodu i południa kraju, mówiło po rosyjsku. Teraz część z nich próbuje nauczyć się nowego języka. To kwestia ich odkrytej w czasie wojny tożsamości. Jak czytać litery ukraińskiego alfabetu? Jak wyglądają ukraińskie litery pisane? Choć ukraińska cyrylica może sprawiać kłopot osobom, które w szkole nie uczyły się języka rosyjskiego – sam język ukraiński ma wiele wspólnego z językiem polskim. Podobnie jak w języku polskim, alfabet ukraiński zaczyna się od litery A – która, zarówno pisana jak i drukowana, wygląda zupełnie tak samo jak pierwsza litera polskiego alfabetu. Sprawdź, jak się pisze i wymawia kolejne litery ukraińskiego alfabetu. Alfabet ukraiński – od „a” do… „ja” Alfabet ukraiński składa się z 33 liter. W tłumaczeniu na polski to kolejno: A, a – wymawia się i pisze tak jak w języku polskim Б, б – wymawia się jak [b] B, в – wymawia się jak [w] Г, г – wymawia się jak [h] Ґ, ґ – wymawia się jak [g] Д, д – wymawia się jak [d] E, е – wymawia się jak [e] Є, є – wymawia się jak [je] Ж, ж – wymawia się jak [ż] З, з – wymawia się jak [z] И, и – wymawia się jak [y] I, і – wymawia się jak [i] Ї, ї – wymawia się jak [ji] Й, й – wymawia się jak [j] K, к – wymawia się jak [k] Л, л – wymawia się jak [l] tzw. aktorskie, czyli coś pomiędzy [l] i [ł] M, м – wymawia się jak [m] H, н – wymawia się jak [n] O, о – wymawia się jak [o] П, п – wymawia się jak [p] P, р – wymawia się jak [r] C, с – wymawia się jak [s] T, т – wymawia się jak [t] У, у – wymawia się jak [u] Ф, ф – wymawia się jak [f] Х, х – wymawia się jak [ch] Ц, ц – wymawia się jak [c] Ч, ч – wymawia się jak [cz] Ш, ш – wymawia się jak [sz] Щ, щ – wymawia się jak [szcz] Ь – nie wymawia się jako osobnej głoski, to znak zmiękczający Ю, ю – wymawia się jak [ju] Я, я – wymawia się jak [ja] Ukraińskie litery jak polskie Litery ukraińskie, które pisze się i czyta jak polskie to: A, a M, м O, o T, t E, e K, k I, i Już na podstawie tych literek można napisać chociażby takie wyrazy jak: kit [wym. kit] – kot, мaмa [wym. mama] – mama, taм [wym. tam] – tam Ukraińskie litery, które pisze się jak polskie, ale wymawia zupełnie inaczej to: P, р – wymawia się jak [r] C, c – wymawia się jak [s] B, в – wymawia się jak [w] X, x – wymawia się jak [x] Pisana ukraińska litera Дд wygląda jak polskie pisane G g [d] Pozostałe litery to takie, które różnią się od polskich. Swym kształtem i wymową wiele z nich przypomina te w języku rosyjskim. Wielu mieszkańców Ukrainy doskonale włada językiem rosyjskim (mimo trwającej wojny właśnie w tym języku bardzo często porozumiewają się ukraińscy uchodźcy z Polakami znającymi rosyjski). Wielu Ukraińców porozumiewa się także po angielsku. Jednocześnie – kiedy poprosimy, by wypowiadali słowa lub zdania w swoim języku wolniej – wzajemne porozumienie Ukraińców i Polaków jest prostsze niż mogłoby się wydawać. Jak wypowiadać litery ukraińskie w wyrazach? Litery ukraińskie pisane Kiedy przyjrzymy się pisanym literom ukraińskim zauważymy, że część z nich wygląda identycznie jak pisane litery polskie (np. a, k, o). Pisownia pozostałych liter będzie prostsza dla tych, którzy uczyli się języka rosyjskiego. Osoby, które miały w szkole język rosyjski mogą wręcz uznać, że cyrylica ukraińska jest prostsza od rosyjskiej. Zobacz także: Ukraińskie imiona: męskie i żeńskie + tłumaczenie imion ukraińskich Pomoc dla Ukraińców – ważne telefony, zbiórki, jak pomóc? Hymn Ukrainy – tekst. Zapis oryginalny, fonetyczny, tłumaczenie i melodiaRosyjskojęzyczna populacja Ukrainy jest nie tylko najliczniejszą rosyjskojęzyczną wspólnotą poza Federacją Rosyjską, ale i najliczniejszą w Europie spośród tych, których język nie ma statusu urzędowego. Badania sondażowe Procentowy rozkład ludności rosyjskojęzycznej według regionów (spis powszechny 2001)
Na rosyjski, czy na ukraińskiArtykuł stał się w większości nieaktualny w roku napaści Rosji na Ukrainę. Zdecydowaliśmy się jednak go pozostawić ze względu na kilka informacji przedstawionych zwięźle w latach poprzednich, a ukazujących jeszcze jeden punkt widzenia na przyczyny, czy też podłoże wojny 2022 – język ukraiński bije rekordy popularnościBiuro Tłumaczeń ATT jednoznacznie stoi po stronie Ukrainy w konflikcie z Rosją. Pomagamy uchodźcom, tłumaczymy dokumenty, wysyłamy pomoc dla Sił Zbrojnych Ukrainy. Nie staramy się w ogóle być politycznie poprawni. Angażujemy się jednoznacznie po stronie Ukrainy. Dla polskich firm tłumaczymy mnóstwo różnych dokumentów na język ukraiński. Widzimy po tych dokumentach, że Nasi Klienci także pomagają Ukrainie i uchodźcom z Ukrainy tak jak mogą, często po prostu dając uchodźcom pracę w przed rokiem 2022Tłumaczenia polsko-ukraińskie do niedawna stanowiły bardzo niewielki procent w obrocie każdego polskiego i ukraińskiego biura tłumaczeń. Działo się tak dlatego, że większość przedsiębiorstw ukraińskich posługiwała się językiem rosyjskim, a nie ukraińskim. Przyczyny tego stanu rzeczy były najogólniej dwie:wielowiekowa systematyczna rusyfikacja wschodniej Ukrainyzlokalizowanie przemysłu w większości we wschodniej, rosyjskojęzycznej kilka lat temu język rosyjski był językiem oficjalnym w Ukrainie3 lipca 2012 r., poza porządkiem obrad, Rada Najwyższa Ukrainy zdominowana przez posłów prorosyjskich, wprowadziła zmianę w Ustawie o językach. W wyniku tej poprawki, język rosyjski zyskał status języka regionalnego w tych obwodach, w których 10% mieszkańców wyrażało takie życzenie. Z kulturowego i filologicznego punktu widzenia i z powodu historycznych uwarunkowań politycznych – świadomie i konsekwentnie prowadzonej od XVIII wieku przez Rosję, a potem przez ZSRR rusyfikacji – uchwalona poprawka była kolejnym ogniwem w łańcuchu działań rusyfikacyjnych, czyli była zagrożeniem dla różnorodności językowej i kulturowej oraz stanowiła przyczynek do zaniku języka ukraińskiego. Nowy status języka rosyjskiego w Ukrainie oznaczał w praktyce, że miał to być co najmniej drugi (jeśli nie pierwszy) język państwowy Ukrainy. Wszystkie dokumenty mogły być zatem przekazywane do partnerów ukraińskich w języku ukraiński jedynym językiem oficjalnym w UkrainieSytuacja uległa całkowitej zmianie 23 lutego 2014 r., kiedy to Rada Najwyższa Ukrainy anulowała zmianę w Ustawie o językach. Język ukraiński stał się odtąd jedynym oficjalnym językiem państwowym w polsko – ukraińskie w Biurze Tłumaczeń ATTBiuro Tłumaczeń ATT śledzi na bieżąco kwestie prawne i językowe w Ukrainie. Nasza agencja dysponuje doświadczonym zespołem tłumaczy i weryfikatorów języka ukraińskiego. Z pełną odpowiedzialnością podejmujemy się wykonywania tłumaczeń polsko-ukraińskich – technicznych i prawniczych, potrzebnych naszym w Ukrainie, a potrzeba tłumaczeń z polskiego na ukraińskiWięcej o realizowanych przez Biuro Tłumaczeń ATT przekładach z ukraińskiego na polski na naszej stronie Tłumaczenia z ukraińskiego na polski. Zapytania w sprawie wycen tłumaczeń z języka polskiego na ukraiński i odwrotnie prosimy kierować ze strony Wycena chcesz poznać dokładną cenę tłumaczeń, prześlij nam dokumenty do wycenySprawdź wycenę Rozpoczynając swoją przygodę z nauką, sprawdź swój poziom angielskiego . Dobrą opcją będzie darmowy test na poziom angielskiego od Preply. Wypełnienie testu daje ogólny obraz tego jaki poziom angielskiego posiadasz. Testy z angielskiego są łatwo dostępne. Rozwiązanie ich to dobry początek na rozeznanie się w tematyce.W poprzedniej części mojego artykułu starałam się nieco wyjaśnić skomplikowane relacje, zachodzące pomiędzy językiem ukraińskim i rosyjskim na Ukrainie. Dziś przejdziemy do zagadnień praktycznych: którego języka łatwiej jest się nauczyć Polakowi, a który bardziej przyda w czasie podróży? Czy osoba ucząca się tylko rosyjskiego może czuć się komfortowo we Lwowie oraz czy znajomość języka ukraińskiego wystarczy, by porozumieć się z mieszkańcami Ukrainy Wschodniej? 4. Polakowi łatwiej jest się nauczyć języka ukraińskiego niż rosyjskiego – częściowo prawda. Ponieważ ukraiński jest bliżej spokrewniony z polskim, niż rosyjski, Polak może rozpocząć naukę tego pierwszego, mając bonus w postaci całkiem niezłej biernej znajomości. Kilka miesięcy temu spotkałam dziewczynę ze Wschodu Ukrainy, która oczywiście na co dzień mówiła po rosyjsku, ale z nowo poznanym polskim chłopakiem rozmawiała po ukraińsku, bo wtedy on o wiele lepiej ją rozumiał. Ale uwzględniając stopień powszechności obu języków i ilość dostępnych materiałów do jego nauki, łatwiej jest jednak rozpocząć od rosyjskiego. Sprawdza się tutaj zasada, iż nauka języka, bardzo „popularnego” w pewnym regionie świata, może otworzyć nam drzwi do kolejnych, mniej znanych języków z owego regionu. I tu dochodzimy do kolejnego zagadnienia… 5. Rosyjski jest użyteczniejszy od ukraińskiego – prawda. Po rosyjsku powinniśmy być w stanie się porozumieć we wszystkich krajach byłego ZSRR, w których znajomość angielskiego za bardzo nam nie pomoże, zwłaszcza po opuszczeniu większych miast. Ale nawet pozostając na samej tylko Ukrainie, w wielu regionach, bez znajomości rosyjskiego, możemy mieć problemy ze zrozumieniem mieszkańców. Faktem pozostaje również to, że rosyjski jest językiem bardziej uniwersalnym, co oczywiście spowodowane jest jego dominującą pozycją w czasach radzieckich. Nawet studiując politologię we Lwowie, czyli w najbardziej „antyrosyjskim” mieście współczesnej Ukrainy, wiele podręczników i źródeł czytałam w języku rosyjskim, bo po prostu nie zostały jeszcze przetłumaczone na język ukraiński. Problem ten jest jeszcze poważniejszy, jeżeli chodzi o nauki ścisłe i techniczne. Widać w tej kwestii pewien postęp i ukraiński stopniowo staje się językiem używanym (lub co najmniej możliwym do użycia) we wszystkich sferach życia, w przeciwieństwie do białoruskiego, który niestety nadal nie wykształcił swojego zasobu słownictwa naukowego i technicznego. Co nie zmienia faktu, iż znajomość rosyjskiego daje nam dostęp do większej liczby prac naukowych, w tym również tych dotyczących językoznawstwa. Wcale nie oznacza to jednak, iż nie warto się uczyć ukraińskiego. Ukraińcy (nawet ci, którzy sami mają problemy z poprawnym wysławianiem się po ukraińsku) bardzo pozytywnie reagują na obcokrajowców podejmujących jakiekolwiek próby nauczenia się ich języka. Osobiście uważam również, że warto uczyć się – i w ten sposób wspierać – języki, niecieszące się ogromną popularnością. Tak naprawdę wyłącznie z tego powodu nauczyłam się języka białoruskiego. Ale jeżeli decydujemy się na naukę języka ukraińskiego z pominięciem rosyjskiego, to musimy zdawać sobie sprawę z tego, z jakich pobudek to robimy, jak również z tego, że nie wszędzie na Ukrainie będziemy się w stanie dogadać z miejscowymi, przez co nasza wiedza o kraju, jego kulturze i mieszkańcach zawsze będzie w pewien sposób niepełna. 6. Kwestie językowe są powodem wojny na Ukrainie, więc lepiej nie mówić po rosyjsku we Lwowie, ani po ukraińsku w Charkowie, bo może to się źle skończyć – fałsz. Nie zagłębiając się za bardzo w niuanse ukraińskiej polityki, język tak naprawdę nigdy nie był problemem sam w sobie – problemem było tylko używanie języka jako „tematu zastępczego” przez ukraińskich polityków oraz pielęgnowanie szkodliwych stereotypów. Na przykład, bardzo popularny we wschodnich regionach Ukrainy stereotyp głosi, iż mówienie po rosyjsku we Lwowie to taki oryginalny sposób na popełnienie samobójstwa. W rzeczywistości we Lwowie mieszka kilka procent etnicznych Rosjan, nadal mówiących po rosyjsku, bardzo dużo jest również rosyjskojęzycznych turystów. O ile nie mówisz po rosyjsku z idealnym moskiewskim akcentem i nie zapuszczasz się w środku nocy do specyficznych dzielnic daleko od centrum, nic złego Cię nie spotka, jeśli będziesz próbował praktykować swój rosyjski we Lwowie. Nie zmienia to faktu, że wiele osób jest bardzo niechętnie nastawionych do wszystkiego, co rosyjskie, ale raczej nigdy nie okazują tego turystom. Polski jest we Lwowie powszechnie rozumiany i o wiele milej widziany, ale domyślam się, że jadąc za granicę wolisz skorzystać z możliwości poćwiczenia języka obcego.. Na Wschodzie Ukrainy ludzie są ogólnie bardzo tolerancyjni i raczej nie przejawiają żadnych emocji, związanych z językiem, o ile nie starasz się im wmówić, że powinni rozmawiać wyłącznie po ukraińsku. Można bez obaw używać języka ukraińskiego we wschodnich regionach Ukrainy, ale nie ma gwarancji, że ludzie (zwłaszcza ze starszego pokolenia) będą odpowiadać również po ukraińsku. Rzecz w tym, iż dla Ukraińca „oczywistą oczywistością” jest to, że skoro mówisz po ukraińsku, to na pewno znasz też rosyjski. Więc jeśli łatwiej jest mu mówić po rosyjsku, to nie widzi powodu, dla którego miałby odpowiedzieć Ci po ukraińsku. Obecnie mieszkam w Mariupolu (obwód doniecki) i całkiem często zdarza mi się mówić po ukraińsku w miejscach publicznych – ani razu nie spotkałam się z żadną negatywną reakcją, ale 90% odpowiedzi jest w języku rosyjskim. Podkreślam, że to co piszę dotyczy terenów kontrolowanych przez rząd ukraiński. Nieco inaczej może to wyglądać w nieuznawanych „republikach ludowych”, gdzie od dwóch lat ludzi systematycznie zastrasza się „faszystowską kijowską juntą”, gotową do uśmiercenia każdego, kto mówi po rosyjsku. Latem 2014 roku zdarzyło mi się rozmawiać po ukraińsku w „Donieckiej Republice Ludowej” i wyszłam z tego bez szwanku, ale na razie ogólnie odradzałabym wycieczki w te tereny, dopóki sytuacja chociaż trochę się nie ustabilizuje. Natomiast podróżowanie do pozostałych regionów Ukrainy (w tym nawet do części Donbasu kontrolowanej przez władze ukraińskie) uważam za całkowicie bezpieczne, niezależnie od używanego języka, i jak najbardziej do tego zachęcam! Zobacz również: Sytuacja językowa na Ukrainie – mity i rzeczywistość (część 1/2) Czy i kiedy opłaca się uczyć ukraińskiego? Język rosyjski na Ukrainie Lwowiaki nie mówią, ino bałakają – czyli o języku polskim na Ukrainie Szwedzi na Ukrainie? Od osiemnastego wieku?! Przewodnik po różnych rodzajach cyrylicy – języki słowiańskieNauka ukraińskiego zaczyna się od cyrylicy. Jak pewnie wiecie, Ukraińcy posługują się cyrylicą. Początkowo nowy alfabet może Wam sprawiać pewne trudności, ale nie zrażajcie się. Cyrylica powstała w oparciu o alfabet grecki, z którym każdy z nas już kiedyś się zetknął. I tu z pomocą przychodzi… matematyka i fizyka! Zastanawiasz się nad pochodzeniem ukraińskiego? Od kiedy możemy o nim mówić,jako samodzielnym języku? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule. Język to jeden z elementów tożsamości narodowej, dlatego też historia poszczególnych języków często pozostawała pod dużym wpływem polityki poszczególnych państw. Jednak z całą pewnością możemy stwierdzić, że język ukraiński pochodzi z rodziny języków słowiańskich, dokładniej języków wschodniosłowiańskich. Według wikipedii językiem tym posługuje się ok. 37 mln ludzi, głównie na Ukrainie. Innymi miejscami gdzie język ukraiński jest często spotykany są Stany Zjednoczone, Rosja, Polska, Kanada, Mołdawia, czy Białoruś. Dane te aktualnie ulegają zmianie, ze względu na spory ruch migracyjny Ukraińców, do Polski o czym pisaliśmy w tym artykule. Alfabet Język ukraińskiego narodu wyróżnia inna składnia cyrylicy, pochodząca od grażdanki, typu zapisu alfabetu cyrylicznego. Stało się tak dlatego, że typowa grażdanka, używana głównie przez Rosjan, nie umożliwiała wymowy wszystkich głosek specyficznych dla języka ukraińskiego. Patrząc wgłąb historii, możemy mówić o zapisie języka ruskiego, do którego stosowana była cyrylica używana do wymowy języka starocerkiewnosłowiańskiego. Na przełomie wieków język i jego pisownia znacznie ewoluowała. Dzisiejszy kształ alfabetu ukraińskiego, nadany został po rozpadzie republik radzieckich i ostatecznego uniezależnienia się Ukrainy od Rosji. Do dziś wśród językoznawców pozostaje wiele punktów spornych, odnoszących się do poszczególnych elementów alfabetu ukraińskiego. Bardzo często są one związane z rusyfikacją języka, która nastąpiła w epoce stalinowskiej i czasach Związku Radzieckiego. Są nimi np. pisownia ґ, ф, m, є. Problematyczny jest również zapis u na początku wyrazu. Różnice w języku ukraińskim i rosyjskim W odróżnieniu od języka rosyjskiego, język ukraiński nie posiada takich liter, jak Ёё, Ъъ, Ыы, Ээ. Są to litery, które dla języka ukraińskiego są nie są potrzebne do wymowy jakichkolwiek głosek. Z drugiej strony ukraińska cyrylica została wzbogacona o litery Ґґ, Єє, Іі, Її, których próżno szukać w języku rosyjskim. Ciekawe statystyki podaje portal internetowy pisząc, że Zasoby leksykalne języka rosyjskiego i ukraińskiego pokrywają się tylko w 62%. Te i inne dane porównawcze języków słowiańskich podane na stronie wyżej wspomnianego portalu, pozwalają sądzić, że język rosyjski, jest mniej spokrewniowny z językiem ukraińskim niż np. polski, czy białoruski, a nawet czeski, bułgarski, czy chorwacki. Regionalizmy języka ukraińskiego Dzieje Ukrainy były bardzo burzliwe, przez co wiele czynników wpłyneło na kształt języka. Dlatego też, w dzisiejszej Ukrainie możemy również zauważyć zjawisko regionalizmów językowych. Znakomitą mapę dialektów językowych na terenie dzisiejszej Ukrainy przedstawia Jacek Cieślewicz na stronie Dziedzictwa narodowego Rzeczypospolitej. I tak też, na terenach Ukrainy możemy wyróżnić takie gwary językowe jak nadsańskie, naddniestrzańskie, wołyńsko-chełmskie. Przyczytaj więcej o języku ukraińskim i Ukrainie, klikając tutaj. Kolejnym aspektem, w którym język angielski różni się od łacińskiego, jest jego słownictwo. Język angielski zawiera wiele wyrazów pochodzenia germańskiego, które często są krótsze i prostsze w formie, w przeciwieństwie do łacińskiego słownictwa, które składa się z dłuższych i bardziej skomplikowanych wyrazów. Przede wszystkim, Ukraina charakteryzuje się kulturą staroruską, która intensywnie rozwijała się na przełomie XI i XVI wieku, ale przejawy tej kultury do dziś są bardzo wyraźne w Ukrainie. Stąd te swoiste podobieństwa Ukrainy i Rosji. Kultura staroruska szczególnie dotyczy literatury i tradycji, a także religii... Język ukraiński… (derusyfikacja) To alfabet wywodzący się z cyrylicy, stanowiący odmianę grażdanki. Początkowo do zapisu języka ruskiego, który był protoplastą późniejszego języka ukraińskiego, używano cyrylicy w wersji cerkiewnosłowiańskiej. Działania na rzecz wypracowania ukraińskiego języka literackiego, przyczyniły się do powstania pierwszego alfabetu ukraińskiego. Było to konieczne, gdyż nowoczesny język ukraiński oparto na języku ludowym. Ale tak naprawdę, dopiero u schyłku ZSRR, w roku 1990, dokonano pierwszych zmian w kierunku derusyfikacji. Religijna zależność/niezależność Ukrainy Jeśli chodzi o religię, to jest to dość skomplikowana sprawa, bo w Ukrainie od lat 90. XX wieku funkcjonują trzy Kościoły prawosławne: Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego, będący częścią Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego został on utworzony w 1992 roku, właśnie w celu uniezależnienia się od Moskwy, Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny – istnieje on do 15 grudnia i wywodzi się z prawosławnej diaspory ukraińskiej w Stanach Zjednoczonych oraz w Europie Zachodniej. A członkami tego Kościoła są głównie mieszkańcy na zachodzie współczesnej Ukrainy. Miejscem kultu Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Polsce jest na Podlasiu Góra Grabarka (nazywana górą krzyży) wraz z żeńskim monastyrem Świętych Marty i Marii. Co roku przybywają tam pielgrzymi w dniach 18-19 sierpnia (to jest Święto Przemienienia Pańskiego). Pielgrzymi pozostawiają na górze krzyże wotywne z intencjami, stąd ta imponująca liczba krzyży na Górze Grabarce. Tradycyjne ukraińskie potrawy Ukraina oprócz tego, że w świecie słynie z trunków wysokoprocentowych, czyli wódki i zacnej śliwowicy. To także propaguje kwas chlebowy, mianowicie bezalkoholowy napój gazowany ze sfermentowanego chleba. Tradycyjną potrawą ukraińską są pierogi ruskie, pielmieni (pierożki z luźnym farszem mięsnym) i pierogi drożdżowe z kaszą gryczaną na maśle, to bardziej bułeczki z kaszą, ale Ukraińcy mówią na nie pierogi. Powszechny w Ukrainie jest także smalec ze słoniny wieprzowej oraz barszcz ukraiński ze śmietaną, który ma niewiele wspólnego z polskim barszczem z uszkami oraz zupa kapuśniak z chlebem. Ukraińcy również mają niebywale pyszne cukierki, których rodzajów nie sposób zliczyć. Ukraińska kinematografia Kinematografia ukraińska jest najstarsza w Europie wschodniej, ponieważ rozwija się od 1896 roku. A reprezentuje ją chociażby cykl kronik filmowych Alfreda Fedeckiego – Polaka mieszkającego w Charkowie. W Ukrainie powstała Kijowska Wytwórnia Filmowa w Odessie i Jałcie w 1928 roku. Najsłynniejsze, ukraińskie dzieła filmowe, to: „Pancernik Potiomkin”, czyli filmowa wizytówka Odessy. Radziecki, niemy film wojenny z 1926 roku w reżyserii Siergieja Eisensteina. Jeśli chodzi o polskie kino, to warto nadmienić, że najsłynniejszym filmem o dziejach polsko-ukraińskich jest „Ogniem i mieczem” z 1999 roku w reżyserii Jerzego Hoffmana, gdzie w rolę Bohdana Chmielnickiego wcielił się ukraiński polityk Bohdan Stupka. Pierwszym ukraińskim filmem nominowanym do Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego był „Mamaj” z 2003 roku w reżyserii Olesia Sanina. Polsko-brytyjsko-ukraińska produkcja 2019 roku, to „Obywatel Jones” w reżyserii Agnieszki Holland, który miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowy w Berlinie i otrzymał Złote Lwy, czyli główną nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku. Czytaj też: To ważne, aby zwalczać wojnę i potępiać wszelką agresję, także za pomocą języka. W ostatnich dniach często mówi się o wspieraniu Ukrainy. Ale niewielu z nas wie, że możemy... Trudno zrozumieć, czym różni się takie podejście do własnej historii Białorusinów od kr ytyko wanej przez auto ra jako aberracji tezy działaczy ukraińskich, że nieuświadomioną narodo Alfabet ukraiński wywodzi się z cyrylicy i stanowi odmianę grażdanki. Wielu z nas chce wiedzieć na jego temat więcej. Chętnie uczą się go też polskie dzieci, by móc porozumiewać się z ukraińskimi kolegami. Zobacz film: "Wysokie oceny za wszelką cenę" spis treści 1. Alfabet ukraiński pisany i drukowany 2. Język ukraiński – alfabet 3. Język ukraiński a polski 1. Alfabet ukraiński pisany i drukowany Długa była droga do wypracowania ukraińskiego języka literackiego, czego skutkiem było opracowanie pierwszego alfabetu ukraińskiego. Współczesny język ukraiński, który powstał najprawdopodobniej pod koniec XVIII wieku, opiera się na języku ludowym ze znaczącym dystansem do języka cerkiewnosłowiańskiego i rosyjskiego. Co ciekawe, cyrylica ukraińska dla wielu osób uczących się tego języka jest prostsza od rosyjskiej. Współczesny alfabet ukraiński posiada 33 litery, dochodzi do nich jeszcze apostorof. Nie wszystkie litery ukraińskie oznaczają te same głoski co w alfabecie rosyjskim, co ma związek ze zmianami fonetycznymi, które zaszły w języku naszych wschodnich sąsiadów. 2. Język ukraiński – alfabet W nawiasie zapisaliśmy wymowę danej głoski. A, a – [a] Б, б – [b] B, в – [w] Г, г – [h] Ґ, ґ – [g] Д, д – [d] E, е – [e] Є, є – [je] Ж, ж – [ż] З, з – [z] И, и – [y] I, і – [i] Ї, ї – [ji] Й, й – [j] K, к – [k] Л, л – [dźwięk pomiędzy l i ł] M, м – [m] H, н – [n] O, о – [o] П, п – [p] P, р – [r] C, с – [s] T, т – [t] У, у – [u] Ф, ф – [f] Х, х – [ch] Ц, ц – [c] Ч, ч – [cz] Ш, ш – [sz] Щ, щ – [szcz] Ь – znak zmiękczający Ю, ю – [ju] Я, я – [ja] 3. Język ukraiński a polski Oba języki wywodzą się z języka praindoeuropejskiego. Dawni Słowianie podbijali nowe tereny, a wraz z ich ekspansjami terytorialnymi, powstały trzy językowe grupy: zachodnio-, południowo- i wschodniosłowiańska. Język polski wywodzi sie z zachodniej grupy językowej, zaś ukraiński – wschodniosłowiańskiej. Ze względu na bliskie sąsiedztwo, oba języki wywarły na siebie duży wpływ. W języku polskim znajdziemy kilka ukrainizmów, czyli wyrazów zapożyczonych z języka ukraińskiego, sadyba, borsuk, bukłak, czeremcha, wataha, hultaj, ułan, step. W języku ukraińskim jest też kilka polonizmów, np. "cikawyj" i "wybytnyj". O ile alfabet ukraiński pisany znacznie różni się od polskiego alfabetu, o tyle na poziomie języka mówionego jest zdecydowanie prościej. Co ciekawe, wspólne słownictwo obejmuje niemal połowę całego leksykalnego zasobu. Pismo ukraińskie może nie jest najłatwiejsze, ale wiele osób, które dawniej uczyły się w szkole języka rosyjskiego, bardzo szybko je przyswaja. Jeśli więc Twoje dziecko chce nauczyć się języka ukraińskiego, by móc porozumiewać się z kolegami przybyłymi z Ukrainy, może uda Ci się pomóc mu poznać litery pisane cyrylicą. Wspólnie czytajcie teksty ukraińskie, np. bajki. polecamy Główna różnica w pisaniu i wypowiadaniu niektórych słów polega na tym, że brytyjski angielski zachowuje pisownię wyrazów przejętych z innych języków – przede wszystkim francuskiego i niemieckiego. Pisownia amerykańskiego angielskiego opiera się natomiast na brzmieniu słowa, gdy jest wypowiadane.